Yuddha kaanda- Muppai yedava roju

Vibheeshanudu, migataa naluguru raakshasulu uttara dikkuna RaamaLakshmanulu unna pradesaaniki cheri aakaasamlo nilabaddaaru. Aakaasamlo unna Vibheeshanudini chudagaane akkadunna vaanaraalu "Raashasudu vacchaadu, katteyyandi" ani akkadunna chetlani, parvataalani pekalinchesaaru.


Aa samayamlo Vibheeshanudu bedarakundaa "Nenu Lankani paalinche Raavanaasurudi tammudini. Nannu Vibheeshanudu ani pilustaaru. Maa annagaaru Sitammani apaharinchi Lankalo pettaadu. Sitammani apaharinchetappudu aameni rakshinchaali ani prayatninchina Jataayuvuni nigrahinchi champaadu. Duraatmudaina Raavanudiki nenu yennoo manchi maatalu cheppaanu. Kaani aayana naa maatalu vinaledu. Aayanayandu adharmam undi kanuka nenu aayanani vidichipetti, Raamudini saranu vedataaniki vacchaanu. Raamudu naake kaadu, ee lokamulannitiki saranu ivvagaladu. Nenu meeku satruvuni kaadu" annaadu.

Ventane Sugreevudu parugu paruguna Raamudi daggariki velli "Vacchinavaadu manaki parama satruvaina Raavanudi tammudu. Aayana oka raakshasudu. Ee yuddha samayamlo manam yuddhaanni prarambhinchemundu vacchi aakaasamlo nilabaddaadu. Eeyanaki abhayam icchi kindaki dimpaamante mana sainyamlo yetuvanti lopaalu unnaayo kanipedataadu. Aayana Raavanudi gudhachaari. Ikkadi rahasyaalanni kanipetti manalo manaki bhedaalu kalpistaadu. Andukani Raamaa, nuvvu aayanaki saranaagati ivvaddu. Maaku anumati ivvu. Vaallani samharistaamu. Okasaari gudlagubani kaani, kaakulu tama gutiloki raaniste, kaaki pillalani aa gudlaguba tinestundi. Ee Vibheeshanudu kudaa ade pani chestaadu" annaadu.

Appudu Raamudu annaadu "Naayandu neekunna preeti yetuvantido naaku telusu Sugrevaa. Maatlaadina maata venuka unna aadurtini nenu kanipettagalanu. Neekunna anubhavam cheta chakkani udaaharana cheppi baagaa maatlaadaavu. Ee vishayamlo naaku salahaa ivvalani meelo yevaranna anukuntunnaaraa" ani adigaadu.
 
Angadhudu lechi "Manam Vibheeshanudini pareeksha chesi aayanalo sadgunaalu kanapadite sweekariddaamu. Okavela durgunaalu yekkuvagaa kanapadite aayanani vidichipetteddaam" annaadu.


Taruvaata Sarabhudu annaadu "manam konthamandi gudhachaarulani pampiddaamu. Gudhachaarulu aayanani pariseelinchi itaniki manam aasrayam ivvavacchaa ledaa ani nirnayistaaru. Gudhachaarulu cheppina maatalani batti manam nirnayinchukundaamu" annaadu.

Appudu Jaambavantudu annaadu "Idi vela kaani vela. Ituvanti samayamlo Raavanudini vidichipetti mana vaipuki vacchaadu. Ippudu manam unnadi parula desam. Desam kaani desamlo, kaalam kaani kaalamlo Raavanudi tammudaina Vibheeshanudu saranaagati chestunnaadu. Andukani aayanani teesukokapovatame manchidi" annaadu.

Maindhudu annaadu "Manam yevarannaa peddavaallani aa Vibheeshanudi daggariki pampiddaamu. Appudu vaallu vesina prasnalaki Vibheeshanudu ye samaadhaanam cheptaado gamaniddaamu. Vibheeshanudu cheppina samaadhaanaalu manaki anukulamgaa unte, aayanani sweekariddaamu. Lekapote aayanani sweekarinchavaddu" annaadu.

Raamudu Hanuma vanka chusi, "Nuvvem cheptaav Hanuma annattu chusaadu. Appudu Hanumanthudu lechi, "Mahaanubhaavaa! Mudu lokamulalo jarige samasta vishayaalanu telusukogala pragnyudivi nuvvu. Neeku verokaru cheppanavasaram ledu. Nenu ee vishayam cheppetappudu vaadinchataaniki chebutunnaano, tarkam cheyyataaniki cheptunnaano, verokaru cheppina abhipraayaanni khandinchataaniki cheptunnaanano meeru bhaavinchakudadu. Meeru naayandu gouravamu unchi adigaaru. Nenu meeyandu gouravamu unchi naaku yuktamu anipichina maatalu chebutaanu. Meeru aalochana chesi nirnayinchukondi.
 
Indulo konthamandi Vibheeshanudini nammakudadu annaaru. Vibheeshanudu kaamarupaanni pondagaliginavaadaite, mana sainyamloki vacchi, gudhacharyam cheyyavalasina vaadu ite, tana swaroopam tho vacchi, aakaasamlo nilabadi, "Nenu Raamudini saranu vedukuntunnaanu" ani atanu cheppavalasina avasaram ledu. Konthamandi gudhachaarulani pampamannaaru. Manaki teliyakundaa manaki apakaaram chestaademo annna anumaanatho unnavaadi meedaki gudhachaarulani pampi nirnayinchukovacchu. Kaani yedurugaa nilabadi unnavaadi meedaki gudhachaarini yelaa pampistaaru. Konthamandi manchi prasnala valla samaadhaanaalu raabattamannaaru. Manam atanini yemani prasnistaamu. Javaabu cheppevaadikannaa prasna vesevaadu telivi takkuva prasna veyyavacchu. Aa telivi takkuva prasna valla mitrudigaa undavalasina vaadu amitratvamtho akkadinundi vellipovacchu. Daanivalla manam nastapotaam.


Andukani annivelalaa prasnalu vesi nirnayinchatam saadhyam kaadu. Konthamandi gunamulu unte sweekariddaam annaaru. Verokariyandu undakudani gunamu ani cheppabadinadi manayanduu gunamu avvacchu. Konthamandi desamu, kaalamu yandu doshamu unnadani cheppaaru. Desamu cheta, kaalamu cheta ippude yadaardhamaina sthiti undi.

Ivatalavaariki apakaaramu cheddaam ane buddhi tho vacchi aakaasamlo nilabadinavaadaite aayana mukhamu antha tejovanthamgaa, nirmalamgaa, prasaanthamgaa undadu. Antha dhairyamgaa nilabadaledu. Aayana mukham lo ye vidhamaina dosham kaani, sathudiki unde buddhi kaani naaku kanapadatam ledu. Aayana maatlaadina maatalalo dosham pattukovataaniki naaku yemi kanapadatamledu. Atuvantappudu manam aayana yandu veroka bhaavaanni aapaadinchi saranu ivvakundaa undavalasina agatyam unnadi ani nenu anukovatamledu. Nenu maatram naa buddhi cheta nirnayaaniki vacchaanu. Vibheeshanudiki mee pourusha paraakramaala gurinchi, mee dharmam gurinchi telusu.
 
Aayanaki Raavanudi pourusham telusu. Mee pourusham mundu Raavanudi pourusham nilabadadu ani Vibheeshanudu nirnayaaniki vacchaadu. Alaage, meeru Vaalini samharinchi Sugreevudiki pattaabhishekham chesina vishayaanni Vibheeshanudu vinnaadu. Adharmaatmudini samharinchi Dharmaatmudiki pattaabhishekham chestaaru ani nammi ikkadiki vacchaadu. Meeru aayanaki saranu ivvavacchu ani nenu anukuntunnaanu" annaadu.


Appudu Raamudu "Ippatidaakaa meerandaru, doshamulu unnayaa, doshamulu levaa, teesukovacchaa, teesukokudadaa ani palu maatalu cheppaaru. Nenu oka maata cheptunnaanu, vinandi. Naa daggariki vacchi bhoomi meeda padi "Raamaa! Nenu neevadanayyaa, nuvvu nannu rakshinchu" annavaadi yandu nenu gunadosha vichaarana cheyyanu. Vacchinavaadu Vibheeshanudu kaani, Raavanude kaani, nannu saranu korinavaadu yevadainaa sare rakshistaanu. Yadaardhamunaku ituvanti yuddham jarugutunnappudu pakka raajyam meeda iddariki aasa untundi. Ade kulamlo janminchinavaadu yevadu untaado vaadiki raajyaadhikaaram meeda aasa untundi. Alaage pakkanunna raajuki aasa untundi. Andukani ee renditi vishayamlo manam tatasthulam. Kaani ee rendu kaaranamulu tana vaipu unnaayi kaabatti Vibheeshanudu saranaagati adigaadu.

Sugreevaa! Prapanchamlo Bharatudi laanti sodarudu undadu (Kori vacchina raajyaanni vadaladu kanuka), naa laanti koduku undadu (Tandri premani anthagaa pondaadu kanuka), neelaanti mitrudu undadu. Andukani annee aa konam lo polchi chudaku. Vaadu dushtudu kaani, manchivaadu kaani, naa daggariki vacchi saranaagati chesaadu kanuka, saranu icchestaanu. Ee brahmaandamulo unna pisaachamulu, daanavulu, yakshulu, ee samastha prudhvilo unna bhootamulu kalisi naa meedaki yuddhaaniki vaste, nenu naa chitikena veli gotitho champestaanu.
 
Poorvakaalamlo oka chettu meeda rendu paavuraalu undevi. Avi oka aada paavuramu, oka maga paavuramu. Okanaati saayamkaalam oka boyavaadu atugaa vellipotu, aanandam tho ramistunna rendu paavuraalani chusaadu. Appudaayana baanam petti, aada paavuraanni kottaadu. Baanam debbaki kindha padina aada paavuraanni akkade kaalchukuni tini vellipoyaadu. Aada paavuramu chanipoyindani aa maga paavuramu chaalaa baadha padindi.


Konthakaalaaniki aa boyavaadu viseshamaina varsham padutundagaa vetakani vacchi, yemi kanapadakapoyesariki, oka chettu kindha undipoyaadu. Taruvaata aa aranyamlo nadust neerasam cheta kallu tirigi, poorvam taanu ye aada paavuraanni champi tinnaado aa chettu kindha padipoyaadu. Appudaa maga paavuram aa boyavaadini chusi, gabagabaa velli, naalugu yendu pullalani tecchi, yekkadinundo agnini teesukuvacchi nippu pettindi. Appudu aa vediki ee boyavaadu paiki lechi swasthata pondaadu. Aakali tho unna aa boyavaadi aakali teerchataaniki aa maga paavuram taane aa agni loki duki praanam vadilesindi. Tana bhaaryani champina boyavaadu tana chettu daggariki vacchi padipothe, oka maga paavuram aathidhyam icchi, tana chettu kindha padipovatame saranaagati ani bhaavinchi tana praanamulu icchi aa boyavaadini rakshinchindi. Nenu manushyudilaa putti, kshatriya vamsa sanjaatudanai, Dasaradhudi kodukunai, nannu saranaagati chesinavaadi gunadoshamulu yenchi, neeku saranaagati ivvanu ante nenu raajubu avutaanaa, kshatruyudini avutaanaa. Ee bhoolokamlo unna samasta bhootamulalo yedannaa sare nannu saranaagati cheste, vaalla yogakshemaalu nenu vahistaanu.
 
Saranaagati chesinavaadu balaheenudai, saranu ivvavalasinavaadu balavantudai undi kudaa saranu ivvakapote, vaadu chustundagaa saranaagati chesinavaadu maraniste, maraninchinavaadu rakshinchanivaadi punyaanni anthaa teesukuni urdhalokaalaki vellipotaadu. Rakshinchanivaadi keerti pratishtalu nasinchipotaayi. Anducheta nenu Vibheeshanudiki saranu istunnaanu. Aayanani teesukurandi" annaadu.


Appudu Sugreevudu annaadu "Raamaa! Neeku tappa ilaa maatlaadatam yevariki chetanavutundi. Nee praagnyataki marokkasaari sirassu vanchi namaskaristunnaanu" annaadu.

Raamudi maatalaki santoshinchina Vibheeshanudu aayana daggariki vacchaadu. Aayana bhoomi meedaki digutune "Idi Raamudu nilabadina bhoomi" ani, aa bhoomiki namaskarinchi annaadu "Raamachandra! Nenu Raavanudi tammudini. Nannu Vibheeshanudu antaaru. Nenu Lankaa pattanaanni vidichipetti nee daggariki vacchesaanu. Naa aiswaryaanni, bhaaryani, biddalani vadilesi, nuvve naa sarvasvam ani nammi vacchesaanu. Naa sirassuni nee paadaalaki tagalchi saranaagati chestunnaanu. Naa yogakshmaalanu nuvve vahinchaali" annaadu.

Raamudu Vibheeshanudini tana pakkana kurchopettukuni Lankalo unna raakshasa balaala gurinchi adigaadu. Appudu Vibheeshanudu Raavanudi gurinchi, Kumbhakarnudi gurinchi, Indrajit gurinchi mariyu aa Lanka yentha satru durbhedyamo kudaa cheppaadu. Appudu Raamudu annaadu " Vibheeshanaa, benga pettukoku. Raavanudini bandhuvulatho, sainyam tho sahaa samharistaanu. Neeku Lanka daanam chestaanu. Ninnu Lankaki raajugaa pattaabhishekham chestaanu. Raavanudu hatamayyevaraku nuvvu aagakkarledu. Ippude ninnu Lankaki raajugaa chestunnaanu" annaadu.

Appudu Vibheeshanudu "Meeku saranaagati chesaanu kanuka meeru ye maata chebite aa maata vintaanu. Raavanudi meeda yuddham cheyyamante yuddham chestaanu. Meeku yeppudanna salahaa kaavalasi vacchi nannu adigite, nenu cheppagaligina salahaa cheptaanu" annaadu.
 
Malli Raamudu annaadu "Lakshmana! Ventane velli samudra jalaalani teesukuniraa. Eeyanaki abhishekham chesi Lankaa raajyaaniki raajugaa prakatistaanu" ani Vibheeshanudiki pattabhishekham chesaadu.


Aa taruvaata Raavanudu Sardhuludu ane gudhachaarini Raamudi daggariki pampinchaadu. Aa Sardhuludu akkada unna vaanara balaanni anthatini chusi, Raavanudi daggariki velli "Adi vaanara sainyamaa.. Samudram pakkana nilabadda maro samudram laa undayya. Nuvvu aa vaanara balaanni gelavalevu. Akkadunna veerulu saamaanyulu kaaru. Naa maata vini Sitammani Raamudiki appacheppu" annaadu.

"Nenu maatram Sitanu ivvanu" ani, Sukudu ane vaadini pilichi "Nuvvu pakshi roopamlo Sugreevudi daggariki velli, nenu cheppina oka maata cheppu. "Nuvvu vaanarudivi. Nenu Raakshasudini. Nenu apaharinchindi nara kaantha ni. Madhyalo neeku naaku kalaham yenduku. Meeru ee samudraanni daati raaleru. Okavela daataalani prayatninchinaa naa chetilo meeru chanipotaaru. Oka maanavakaantha kosam vaanarulu yenduku maraninchaali. Naa maata vini meeru vellipondi" ani sodarudaina Sugreevuditho cheppi, nenu aayana kusalam adigaanu ani cheppu" ani Sukudini pampinchaadu.

Aa Sukudu pakshi roopam lo vacchi aakaasam lo nilabadi, Sugreevudini uddesinchi Raavanudu cheppina maatalani cheppaadu. "Durmaargudaina, duraatmudu ayinaa Raavanudu nijamgaa antha sakti kaliginavaadu ite, RaamaLakshmanulu leni samayamlo Sitammani yenduku apaharinchaadu. Raamudi kodanda vidyaa paandityamu mundu Raavanudu nilabadaledu. Vaadi sandesamu naaku akkharaledu" annaadu.

Ee logaa, akkadunna vaanarulu gudhachaarini vidichipettakudadu ani cheppi, andaru paiki yegiri aayana rekkalu virichesaaru. Appudu aa Sukudu "Raama, Raama" ani yediste, Raamudu ventane aa vaanaraanali saantimpa chesi, Sukudini vidipinchaadu. Kaani vaanaramulu Sukudini bandheegaa pattukuni unchaayi.

Yemi cheste ee samudram manaki daari istundaa ani Vibheeshanudini adugagaa, aayana annaadu "Raamudu saranaagati cheste, samudram daari istundi" annaadu.
 
Chandanamu modalaina vaati cheta okanaadu aladabadinatuvanti baahuvu, kotla govulani daanamu chesinatuvanti baahuvu, manulatho kudina keyuramulu modalainatuvanti vaatitho alankarimpabadda baahuvu, anekamandi sthrilacheta sprusimpabadda baahuvu, okanaadu Sitamma talagada gaa vaadukunna baahuvunu ee naadu tanaki talagadagaa chesukuni Raamudu samudraanni saranaagati chesi, samudrapu odduna padukunnaadu. Mudu raatrulu gadichipoyinappatiki samudrudu raakapoyesariki, Raamudiki aagraham vacchi, Lakshmanuditho annaadu "Pourusham unnavaadu tana pourushaanni prakatinchakundaa manchitanaanni prakatiste chetakaanivaadigaa chustundi ee prapancham. Ee saagaram daari ivvakapothe nenu vellalenu anukuntunnaadu. Brahmastram cheta ee saagaraanni yendinchestaanu. Indulo unna timingalaalu, mosallu, paamulani, raakshasulani nigrahistaanu. Okka praani kudaa bratakakundaa chestaanu. Ee Brahmastram vidichipettina tarvaata ikkada neeru uttara kshanam lo aaviri ayipoyi dhooli yegurutundi. Appudu Vaanarulu andaru bhoomi meeda naduchukuntu Lankani cherukuntaru" ani cheppi, kodandaanni teesi Brahmastraanni anusandhaanam chesaadu.


Alaa cheseppatiki parvataalu kadilipoyaayi. Vyaakulamgaa gaali veechindi. Agnihotrapu mantalu Suryudi nundi kindhapaddaayi. Praanulanni deenamgaa ghosha pettaayi. 2 yojanamula dooram samudram venakki vellipoyindi. Aa samayamlo Samudrudu lopalanunchi bayatiki vacchaadu.

Aa samudramlo puttina anekamaina bangaaramulu, ratnamulatho kudina oka pedda haaraanni Samudrudu vesukuni unnaadu. Srimahaa Vishnuvu dharinche kousthubhaaniki todaputtina oka manini medalo vesukuni unnaadu. Paiki kindhaki velutunna taranga sadrusyamaina vastraanni dharinchi unnaadu. Ganga, Sindhu modalaina nadulanni sthrila swaroopaanni pondhi, aayana venuka vacchaayi.
 
Alaa paiki lechina Samudrudu Raamudiki namaskarinchi "Bhoomi, neeru, agni, gaali, aakaasam ane pancha bhootamulu unnaayi. Veetannitiki oke swabhaavam untundi. Aa swabhaavaanni pancha bhootamulu atikraminchalevu. Samudram ante agaadham gaa undaali. Anduloki diginavaadiki agaadham chikkakudadu. Samudramlo yedannaa padite munigipovaali, vyaakulita tarangaalatho odduni kodutu undaali. Alaa undakapothe daanini samudramu anaru. Andukani ee samudraanni yendimpacheyyatam, samudramlo nunchi daari ivvatam naaku veelu pade vishayam kaadu.


Nuvvu abhimantrinchina Brahmastraanni naa meedaki veyyaku. Nee daggara unna vaanaramulalo Viswakarma kumaarudaina Neeludu unnaadu. Viswakarma goppa goppa kattadamulani nirmistu untaadu. Atuvantivaadi tejassu kanuka ee Neeludiki setuvu nirmaanam telusu. Meeru naa meeda setuvuni nirminchukondi. Andukani vaanaraalu tecchi padesina chetlu, bandalu modalainavanni atu itu chimmakundaa naa tarangaala cheta teletattu chestaanu. Naalo unna ye krura murugaala valla, vaaradhi daatetappudu vaanaramulaku yetuvanti bheeti lekundaa nenu kaapaadataanu. Setu nirmaanam ventane praarambhinchandi. Drumakulyamu ani uttara teeramlo undi. Akkadunde jalaalani Abheerulu, Daasyulu anevaaru taagestuntaaru. Samudraanni kshobhimpa chestuntaaru. Andukani nuvvu ee Brahmastraanni ikkadanunchi akkadiki prayoginchu" annaadu.

Appudu Raamudu Brahmastraanni abhimantrinchagaa adi uttara dikkuki velli Abhirulu, Daasyulu meeda padindi. Aa debbaki akkadunnavaaru andaru maraninchaaru. Ee baanam bhoomi loki velli bhoomini pekalinchagaa andulonundi Ganga puttindi. "Akkada Mandaakini jalaala vanti tiyyati jalaalu pravahistaayi. Akkada Go sampada perugutundi. Rogaalu undavu. Manushyulu prasaanthamgaa untaaru. Akkada viseshamgaa tene, perugu, neyyi modalainavi labhistaayi. Aa praantam sasyasyaamalam avutundi" ani Raamudu Brahmastram gucchukunna praantaaniki varam icchaadu.
 
Ventane Neeludu parigettukuntu vacchi, Setu nirmaanam praarambhistaanu annaadu. Appudu akkadunna vaanaraalu anni santhoshapaddaayi. Parvataalu, kondalu yekki pedda pedda silalu mosukocchi, samudramlo padesaaru. Aa samudramlo yevarinota vinnaa, Sitaraama Prabhuvuki Jai antu utsaahamgaa rakarakaala chetlani teesukocchi samudramlo padesaaru. Modati rojuna 14 yojanamula setuvuni nirminchaaru. Rendu, mudu, naalugu, ayidu rojulalo 20,21,22,23 yojanaala setuvuni nirminchesaaru. Mottam ayidu rojulalo 100 yojanaala setuvu nirmaanam ayipoyindi.


Meerandaru ee Setuvu meeda prayaanam chesi aavaliki cherukondi ani Raamudu annaadu.

Appudu aa vaanaramulalo konthamandi Setuvu meeda nadavakundaa Sethuvu anchula meeda nadichaaru. Konthamandi samudramloki duki, malli setuvu yekki vellaaru. Inkonthamandi samudramlo eedukuntu vacchaaru. Konthamandi oka pedda chettuni pekalinchi samudramlo padesi, daani meeda kurchuni tosukuntu vacchaaru. Aa rojuna samudra ghosha goppadaa, vaanara sainyam goppadaa ante, yevaru cheppalekapoyaaru. Anthaga allari chesukuntu vellaaru. Yenni rojulainaa aa sainyam Lankaa pattanaaniki vastune undi. Chivariki konni kotla vaanara sainyam Lankani cherukundi.

Appudu Raamudu Sugreevudini, Vibheeshanudini pilichi "Manam avatala odduna undagaa Sukudannavaadu raayabaaram cheyyataaniki vacchaadu kadaa. Vaadu yekkadunnaadu" ani adigaadu.

Appudu aa Sukudini teesukocchi Raamudi mundu pravesapettaaru. Appudu Raamudu "Nuvvu yendukocchaavu" ani adigaadu.

Sukudannaadu "Buddhiheenudaina Raavanudu mee balaanni chusi raayabaaram cheyyamannaadu. Indulo naa tappem ledu. Nee vanti pragnyudu raayabaarini champadu" annaadu.

Appudu Raamudu oka chirunavvu navvi "Nuvvu anni chusaavaa" ani adigaadu. Appudu aa Sukudu "Inkaa chudaledu" annaadu.

"Vibheeshanaa! Veedini teesukelli daggarundi mana sainyam anthaa okasaari chupinchu. Chupinchaaka veedini vadileyyandi. Vellipotaadu" annaadu.
 
Aa Sukudu vaanara sainyam anthaa chusaaka Raavanudi daggariki vellaadu. Appudu Raavanudu "Rekkalu virigipoyaaye" ani Sukudini chusi ikilinchaadu.


Sukudu annaadu " Neelaanti durmaargudu kaadu Raamudu. Aayana nannu praanaalatho vidichipedite vaalla sainyaanni chusi vacchaanu. Aa sainyam saamaanyamainadi kaadu. Andulo araveera bhayankarulaina vaanarulu unnaaru. Vaallu samudraanni daati vacchesaaru. Vaallandaru ninnu pattukokamunde naa maata vini Sitammani vidichipetteyyi. Vaanarulandarini garuda vyuhamga nilabettaaru. Sirasthaanam daggara Raamudu, Lakshmanudu nilabaddaaru. Hrudaya sthaanam andu Angadhudu nilabaddaadu. Kudi vaipuna Rushabhudu, yedama vaipuna Gandhamaadhanudu, venuka bhaagamunandu Sugreevudu nilabaddaaru. Alaa konni kotla kotla vaanaraalani nilabettaaru" annaadu.

Taruvaata Raavanudu Suka, Saaranulu ane maro iddaru gudhachaarulani pilichi, vaanara sainyaanni chusi, yentha sainyam undo lekkhapetti rammannaadu. Aa iddaru gudhachaarulu pracchanna rupaalatho aakaasamlo undi vaanara sainyam yentha undo ani chustundagaa Vibheeshanudu vaallani pasigatti Raamudi daggariki teesukelli, "Veellu durmaargulu. Andukani veellani bandhinchi teesukocchaanu" annaadu. Inthakamundu Sukuditho yelaa maatlaadaado alaane ee iddaru gudhachaarulatho Raamudu maatlaadi, Vibheeshanuditho vaallani pampinchi sainyaanni chudamannaadu.

Aa Suka Saaranulu vaanara sainyaanni chusi, Raavanudiki aa sainyam gurinchi vivarinchaaru. Appudu Raavanudu "Vaalandaru 100 yojanaala samudraanni daati vacchesaaru antunnaaru kadaa. Vaallani okasaari naaku chupinchandi" annaadu.

Appudu Raavanudu Suka Saaranulatho kalisi oka praasaadam yekki "Vaallalo yevaru yevaro naaku cheppu" annaadu.
 
Appudu Saaranudu annaadu "Raavanaa! Akkada chudu, akkadunnaade, aayana Dhumrudu. Aa Dhumrudi tammude Jaambavanthudu. Aayana apaaramaina paraakramam unnavaadu. Konni kotla vaanaramulatho yuddhaaniki vacchaadu. Vaadu gattigaa pedda pedda kekalu veste vaadi notlonunchi vacche naadaaniki satruvula gundelu baddalaipotaayi. Vaallaki vere aayudhaalu akkharaledu. Vaalaki gollu, koralu aayudhaalu.


Pallatho korukutaaru, mochetulatho podustaaru, chetlu pekalistaaru, parvata sikharaalani ooputaaru, pedda pedda silalani visurutaaru. Okkokkadiki 10 yenugula balam, konthamandiki 100 yenugula balam, 1000 yenugula balam, konthamandiki yentha balamo cheppatam kudardu. Indulo inkaa aascharyamainavaadu inkokadu unnaadu. Aayana adugu teesi adugu veste yojanam dooram padutundi adugu. Aayanantha visaalamaina sareeram unnavaadu ee bhoomilo ledu. Adigo, yedurugaa kanapadutunnadi aayane. Aayana peru Vanasudu. 4 yojanamula visaalamaina sareeraanni pondi unnaadu. Adigo aayana pakkana kanapadutunnavaadu Sugreevudu. 36 kotla vaanaramulu sarvakaalamulayandu aayana chuttu untaayi. Gadha yetti Raaraa Raavanaa ani aayana akkada arustunte ikkada Lankalo praasaadaalu kadultunnaayi. Inni kotla vaanaraalaki aayana adhinaadhudu. Aayana aagnya ki tirugu ledu. Aayana Kishkindhani raajadhaanigaa chesukuni paripaalistunnaadu. Eeyana kannaa balavanthudu eeyana anna Vaalini Raamudu okka baanam tho kotti champesaadu. Vaali medalo unde mahendra maala ippudu Sugreevudi medalo undi.

Adigo atu chudu, aayana Kesari. Hanuma tandri. Aayana meru parvata sikharaala meeda tirugutuntaadu. Konni lakshala sainyamtho yuddhaaniki vacchaadu. Aayanadi saamaanyamaina sakti kaadu. Aa pakkana unna Gandhamaadhanudi sakti antha inthaa ani cheppataaniki kudardu.
 
Akkadunna vaanaramulalo konthamandi bangaaru rangulo merustu untaaru, konthamandi kaatuka kondallaa untaaru. Konthaamandi bhayankaramaina dantaalatho untaaru. Konthamandi tokalu poduggaa untaayi. Konthamandi yerragaa, konthamandi pacchagaa untaaru. Akkadunna guhala nindaa, parvataala nindaa vaalle, samudram meeda vaalle, aa vaaradhi meeda vaalle, Lankaa pattanam chuttu vaanaraale. Ee vaanaraale kaakundaa inkaa vaanaraalu vastune unnaayi vaaradhi daatuthu. Lankaa pattanam chuttu unna vaanaraalalo unna prati chettu meedaa Bhallukaalu unnaayi. Ee bhallukaalannitiki Jaambavantudu naayakudu. Inka Gavayudu, Gayudu, Gavaakshudu koti yenugula balam unnavaaru. Nee meedaki ivaala yentha sainyam yuddhaaniki vacchindo chebutaanu vinu. Padi padivelayite oka Laksha, padi lakshalaithe Padilakshalu, padi padhilakshalu ayite oka Koti, laksha kotlu ite oka sankuva. Veyyi sankuvulu oka mahaa sankuvu. Veyyi mahaa sankuvulu oka Vrundamu. Veyyi vrundamulu oka mahaa vrundamu. Veyyi mahaa vrundamulu oka Padmamu. Veyyi padmamulu oka mahaa padmamu. Veyyi mahaa padmamulu oka Kharvamu. Veyyi Kharvamulu oka mahaa Kharvamu. Veyyi mahaa kharvamulu oka samudramu. Veyyi samudraalu oka Odhamu. Veyyi Odhamulu oka mahaa odhamu. Ituvanti Mahaa oodhamulu yennunnayo cheppatam kudardu.


Adugo, akkada madhyalo nilabaddavaadu Hanuma. Aayana bangaaru sareeramtho merisipotuntaadu. Aayanaki Brahmagaari varam undi. Ye astra sastramulaki aayana kattubadadu. Aayana pakkana neelamaina sareeramtho, padmaalavanti kannulatho, yedama chetitho kodandam pattukuni, saamudrika saastramlo yelaa undaali ani cheppabadindo, alaa potha posina soundaryam tho unnaade, aayane Raamudu, Aayana parama dharmaatmudu. Pitruvaakya paripaalakudu. Aa Raamudi bahi praanam Lakshmanudu. Kantini kanureppa kaapaadinattu, aayana nirantaram annani kaapaadutuntaadu. Raamatulyamaina paraakramam unnavaadu. Raamudiki yenni astra sastraalu teluso, Lakshmanudiki kudaa anni telusu" ani pongipotu aa Raama sainyaanni guinchi Raavanudiki cheptunnaanu.
 
Appudu Raavanudu aa Saarudini aapi "Neeku yentha santoshamgaa undiraa vaalla gurinchi cheppatam. Naa annam tini vaallani pogudutaavaa. Inkokallu ayite ippude peeka teeyinchesevaadni. Kaani meeru naaku gatam lo chaalaa upakaaram chesaaru kanuka vadilestunnaanu. Inkeppudannaa mee mukhaalu naaku kanapadite mee peekalu yegiripotaayi. Pondi ikkadinundi" ani malli Saardhuludini pilichi "Ee saari nuvvu velli gudhacharyam chesi, yevadu ye vamsaaniki chendinavaado, yevadu yevadi putrudu, Raamudu aahaaram yekkada tintaadu, yekkada padukuntaadu, pakkana yevaruntaaru, yevaru rakshistu untaaru modalaina ee vishayaalu anni kanipetti raa" annaadu.


Tarvaata Raavanudu Vidhyujihvudini pilichi, "Nuvvu naaku oka upakaaram cheyyaali. Nuvvu goppa maayaajaalam unnavaadivi. Raamudi sareeram nundi sirassu vidipothe aa sareeram yelaa untundo mummurtulaa alaanti sareeraanni tayaaru cheyyaali. Raamudi chetilo yetuvanti kodandam untundo, atuvanti kodandaanni srustinchaali. Alaage Raamudi baanaalu, akshayatuneeraalu elaa untaayo atuvantivi srustinchaali" annaadu.

Konthasepatiki aayana Ashoka vanaaniki velli "Sita! Na bharta antha goppavaadu ani goppaga cheppaavu kadaa. Aa Ramudu vaanaraalatho kalisi samudraaniki setuvu katti daataadu. Raamudu dakshina teeramlo Lankaki sameepamgaa padukuni undagaa, Prahasthudi naayakatvamlo sainyam velli aadamarichi nidristunna Raamudi sirassuni sareeram nundi veru chesaaru. Nidrapotunna vaanaramula meeda maa sainyam daadi chesi andarini samharinchindi. Hanumanthudu davadala nundi raktam kakkutu chanipoyaadu. Raamudi sirassu veravatam chusi Lakshmanudu dikkulu patti paaripoyaadu. Jaambavantudu, Sushenudu, Gandhamaadhanudu, Satabali, Angadhudu modalaina veerulandaru maraninchaaru.
 
Migilina vaanaraalani samudramloki tosesaaru. Lakshmanudu maatram konthamandi vaanaramulatho kalisi paaripoyaadi. Idigo nee bharta sirassuni chusukuni santoshinchu" ani cheppaaka, akkadunna oka raakshasa sthri ni pilichi, "Raatri Prahasthudu Raamudi sirassuni veru chesi teesukocchaadu. Vidyujihvudini aa sirassuni tesukurammani cheppandi" annaadu.


Appudu Vidyujihvudu teesukocchina Raama sirassuni, baanaalani, kodandaanni, akkada pettaaru. Vaatini chudagaane Sitamma nela meeda padi murchapoyindi. Appudu Raavanudu aa kodandaanni, baanaalani Sitamma daggariki visiresi "Sita! Ippatikainaa nuvvu naa paanpu cherataavaa" annaadu.

Appudu Sitamma aa sirassuni pattukuni Raamudido kaado ani avalokanam chesi chusindi. Adi yadhaatadhamgaa Raamudi sirassu laagaane undi. Appudu Sitamma annadi "'Raamaa! Naaku chaalaa soubhaagyam undani, nuvvu deerghaayushmanthudivi ani peddalu, jyotshyulu cheppaaru. Ivaala aa jyotishyulu cheppina maata abaddham ayyindi. Nuvvu goppa yagnyaagni tho antima samskaaram jarupukonavalasina vaadivi. Kaani ivaala dikkulekundaa yuddha bhoomilo padipoyi unte, kruramrugaalu nee sareeraanni tinestu untuntaayi. Bhaarya yandu dosham unte, bhaarya pravartana yandu viseshamaina vaikalyam unte bharta vellipotaadu ani saastram chebutundi. Naayandu ye dosahm undani naakannaa nuvvu mundu vellipoyaavu Raamaa" ani Sitamma yedchindi.

Sitamma alaa yedustunte chirunavvulu chindistunna Raavanudini chusi aame annadi "Ippatikainaa naa Sirassu Raamuni Sirassu thoti, naa kaayaanni Raamuni kaayamthoti kalipi ancheshta samskaaram poorti cheyyi. Ee okka korikaa teerchu" ani Sitamma annadi.
 
Adrushtavasaattu ade samayam lo oka bhatudu vacchi "Mahaaraajaa, meekosam Prahasthudu yentho aadurdaa tho yeduruchustunnaadu. Meeru ventane sabhaki ravaali" annaadu. Ventane Raavanudu akkadinundi vellipoyaadu. Raavanudu vellagaane, aa sirassu, dhanurbaanaalu adrusyamayyaayi. Yedustunna Sitamma daggariki Vibheeshanudi bhaarya ayina Sarama vacchi "Nuvvu sokinchakammaa, naaku apaaramaina sakti undi. Nenu aakaasamlo nilabaddappudu yevvariki kanapadadu. Nenu Raamudini chusaanu. Aayana gundramaina baahuvulatho aa vaanara sainyaanni kaapaadutu aavali odduna unnaadu. Antha pramattamgaa Raamudu nidrapotaadaa. Raakshasulu Raamudini samharinchagalaraa. Indrudu devatalani rakshistunnattu, Raamudu vaanaraalani rakshistuntaadu. Nenu ippude chusi vacchaanu. Idi Vidyujihvudi maaya. Andukane Raavanudu vellagaane ikkadunna sirassu anthardhaanamaipoyindi. Raavanudi maayalu nammaku. Upasaanthini pondu" annadi.


"Nuvvu cheppindi nijamaithe Raavanudu ippudu yemi chestunnaadi chusi naaku cheppu" ani Sitamma Sarama tho annadi.

Appudu Sarama Raavanudi antahpuraaniki velli, konthasepatiki tirigocchi, "Ippude nenu vini vacchaanu. Raavanudi talli Kaikasi, oka vruddhudaina mantri Raavanudiki nacchacheppaaru. Yedi yemainaa Sitani vidichipettatam jaragadu" ani Raavanudu annaadu. Raamuditho yuddham cheyyataaniki kaaranam cheppakundaa sainyaanni pilavamannaadu. Raakshasula kolaahalam gattigaa vinapadutundi. Meru parvata sikharaala chuttu tana gurramula meeda yekki tirige suryanaaraayana murthyni upaasana cheyyi. Neeku samastha subhalu kalugutaayi" ani cheppindi.

Sarama maatalaki Sitamma upasaanthini pondhindi.
 
Eelogaa Maalyavanthudu (Taatha varasa) Raavanudi daggariki vacchi "Srushtilo dharmam yeppudu kudaa devatala vaipu untundi. Adharmam asurula vaipu untundi. Adharma paksham dharma paksham cheta odimpabadutundi. Nuvvu Sitammani apaharinchi tecchinappatinundi durnimittaalu kanapadutunnaayi. Andukani manam odipoka tappadu. Sitammani tecchinappatinundi, tellati rekkalu undi, yerrati paadaalatho unde paavuraalu arustu gola chestunnaayi. Intlo penchukune chilakalu, gorinkalu manchi maatalu cheppatam maanesi, veechi kuchi maatalu cheptunnaayi. Yekkadinundo kruramaina pakshulu vacchi veetitho yuddham chestunnaayi. Ye intimundu chusinaa nallanivaadu, bodigunduvaadu, yerrati vastramulu kattukunnavaadu udayamu, saayankaalamu illalloki tongichustunnattu kanapadutundi. Vacchinavaadu saamaanyudu kaadu. Sri Mahaa Vishnuvu vacchaadu. Sitammani Raamudiki appaginchi sandhi chesukuni bratikipo. Naa maata vini yuddham cheyyaku" annaadu.


Appudu Raavanudu "Chetilo padmamu leni Lakshmidevi yentha andamgaa untundo, antha andamgaa unna Sitani nenu vadalanu. Raamudu goppavaade kaavacchu. Kaani nenu kudaa suraasurulani odinchaanu. Andaru naaku neethulu chebutunnaaru kaani nannu protsahinche vaadu kanapadatam ledu. Meerandaru buddhiheenulu. Taata! Nuvve kaadu, okavela baanam petti naa sareeraanni rendugaa cheelchinaa sare, katti petti naa sareeraanni rendugaa narikesinaa aa rendu mukkalu maatram munduki vangavu. Venakki padipotaayi. Okari maata vinatam naaku chetakaadu. Adi naa swabhaavam" ani cheppaadu.

Atupakka Raamudu Lankaa pattanaanni chuddaam ani Suvela parvatam yekkaadu. Appude yedurugaa unna antahpuram loki Raavanudu viseshamaina maalalu, vastraalu vesukuni bayatiki vacchaadu. Alaa vastunna Raavanudini chusi Sugreevudu aagrahinchi okka duku duki Raavanudi meeda paddadu. Iddaru poduchukunnaaru. Kottukunnaaru. Raktaalu kaarettu guddukunnaaru.
 
Inthalo Raavanudu maayalu pradarsinchatam modalu pettaadu. "Veedu maayaa yuddham chestunnaadu" ani Sugreevudu yegiri malli Raamudi pakkaki vacchaadu. Appudu Raamudu annaadu "Sugreevaa! Ilaa nuvvu vellipoyaave, neeku yedannaa ayite naaku Sita yenduku, Lakshmanudu yenduku, Bharatudu yenduku, Satrughnudu yenduku. Nenu manasulo yemanukunnaano telusaa. Okavela Raavanudi chetilo neeku jaragaraanidi jarigite, aa Raavanudiki ikkade champesi, Vibheeshanudiki pattaabhishekham chesesi, Lakshmanudini venakki pampi, Bharatudini raajyam yelukommani cheppi, nenu kudaa sareeraanni ikkade vidichipetti vellipodaam anukunnaanu. Nuvvu lekundaa nenu okkadini maatram venakki vellakudadu ani nischayinchukunnaanu. Inkeppudu ilaanti panulu cheyyaku" annaadu.


Taruvaata Angadhudini pilichi, Raavanudi daggariki raayabaaraaniki pampaaru. Raamudu Angadhuditho cheppi pampina maatalu "Nuvvu yendaro maharshulani baadha pettaavu. Yendaro sthrilani apaharinchaavu. Nuvvu chesina paapaalaki dandana vidhinchataaniki, naa bhaaryani kudaa apaharinchavu kanuka, nee yandu dosham undi kanuka, nenu ninnu apaharinchavacchu. Kanuka ivaala Lankaa pattanaaniki vacchaanu. Ye devarshulani, raajulani nishkaaranamgaa vadhinchi pampinchaavo, aa maargamlo ninnu kudaa pampistaanu. Antahpuram vidichi bayatiki raa".

Angadhudu ventane velli Raavanuditho ee maatalu cheppaadu. Aa maatalu vinna Raavanudu aagrahinchi tana sainikulatho Angadhudini pattukomani cheppaadu. Aa sainikulu Angadhudini pattukogaa, aa sainikulatho sahaa paiki yegiri, ollu dulupukunnaadu. Appudu aa sainikulandaru kindha padipoyaaru. Angadhudu vellipotu Raavanudi antahpura praasaadaanni okka tannu tannaadu. Aa debbaki praasaadam odi kadilipoyindi.
 
Raavanudu ventane dwaaraalanni muyinchesaadu. Yuddham praarambham avutundi, andaru siddham kandi annaadu. Toorpu dikkuki sarvasainyaadhikaari ayina Prahathudini moharinchaadu. Dakshina dikkuki Mahodhara, Mahaapaarshulani niyaminchaadu. Paschima dikkuki Indrajit ni pettaadu. Uttara dikkuki Suka Saaranulani petti, nneu meetho yuddhaaniki vastaanu annaadu. Idanthaa chusina Vibheeshanudi gudhachaarulu vishayaanni venakki velli cheppaaru.


Appudu Raamudu "Toorpu dikkuna unna Prahasthudini mana sainyaadhikaari ayina Neeludu yedurkontaadu. Dakshina dikkuna unna Mahodhara, Mahaapaarshulani yuvaraajaina Angadhudu yedurkuntaadu. Paschima dikkuna unna Indrajit ni Hanumanthudu yedurkontaadu. Uttara dikkuna unna Suka Saaranulaki naayakatvam vachinchi Raavanudu unnaadu. Kanuka Lakshmanuditho kalisi nenu velli yedurkontaanu. Naalugu dikkulaa yuddham praarambham avutundi. Bayaluderandi" annaadu.

Yuddham praarambham ayyindi.

Vaanarulu andaru yuddhamlo praasaadaalani tirigi tosesaaru. Parvata sikharaalani teesukocchi visiresaaru. Chetlatho kottaaru. Kanapadda prati raakshasudini champesaaru. Naalugu dwaaraalani musi unchaaru. Bayata unnavaallu bayata unnavaallatho yuddham chestunnaaru.