Yuddha kaanda- Muppai yenimidava roju

Alaa aa vaanaramulaku raakshasulaku yuddham jaragaboyemundu Raamudu annaadu "Yuddham chestunna raakshasulu kaamarupaanni pondhagalaru. Alaage vaanaramulalo kudaa konthamandi kaamarupaanni pondagalaru. Yetti paristhitulalonu meeru maatram kaama rupaanni teesukokudadu. Yeduguru maatrame nara rupamlo undi yuddham chestaamu. Vibheeshanudu, aayana naluguru mantrulu nara rupamlo untaaru. Nenu, Lakshmanudu untaamu. Migilinavaaru andaru vaanara rupamlone undandi" ani cheppaadu.


Aa rojuna jarigina yuddhamlo vanaramulu viseshamaina balaadhikyata ni pradarsinchi adbhutamaina yuddhaanni chesaaru. Aa samayamlo raakshasulu musalaalu, madgaraalu, sulaalu, trisulaalu, kattulu, bariselu vanti aayudhaalani pattukocchi kanapadda vaanaraalani kotti champi tinestunnaaru. Aa vaanaraalalo unna bhallukamulu kanapadda raakshasudini gattigaa kougilinchukuni marii tintunnaayi. Aa yuddha samayamlo yekkada chusinaa pattuko, tannu, guddhu, naruku ane kekale vinapadutunnaayi. Aa raatranthaa mahaa bhayankaramaina yuddham jarigindi. Sirassulu bantulu yegirinattu aakaasamlo yegiraayi. Yekkada chusinaa cheelipoyina vakshasthalaalu, tegipoyina kaallu, chetulu unnaayi. Aa praanthamanthaa nettutitho burada ayyi yuddham chestunte, kaallu jaaripotunnaayi. Yenugula tondaalu, kaallu, gurraala kaallu modalaina sareera avayavaalu aa yuddha bhoomi lo padi unnaayi.

Atuvanti samayamlo Indrajjit yuddhaaniki vacchaadu. Radham lo vastunna Indrajitni chudagaane Angadhudiki apaaramaina aagraham vacchindi. Appudaayana pedda parvata sikharaanni pattukocchi, Indrajit radham meeda paaresaadu. Aa debbaki Indrajit radham maadi masayipoyindi. Yeppudaite yevaru uhinchani vidhamgaa Angadhudu aa Indrajit radhaanni, gurraalani, Chatranni virigipoyettu kottaado, aa sanghatana chusi devatalu kudaa aascharyapoyaaru. Indrajit jeevitamlo ippatidaakaa tana radhaaanni kottinavaadu ledu. Raama Lakshmanulu kudaa aascharyapoyaaru.
 
Tana radham virigipoyesariki Indrajit ki yekkadaleni aagraham vacchi aakaasamloki yegiri antardhaanam ayipoyaadu. Appudaayana maaya cheta mantramulanu abhimantrinchagaa cheekati alamukundi. Taruvaata maaya cheta srustinchabadina oka divyamaina radhaanni yekki aakaasamlo yevariki kanapadakundaa undi, RaamaLakshmanula meeda baana parampara kuripinchaadu. Kadruva kumaarulaina sarpaalani Indrajit baanamuluga vesaadu. Avi baanamulugaa vacchi kodataayi, sarpaalugaa marmasthaanamandu karustuntaayi. Indrajit vidichipettina aa baanamulu RaamaLakshmanulani naagaastha bandhamugaa chuttesindi. Appudu Raamudu Lakshmanuditho "Lakshmana! Manam ippudu ee Indrajit ni yemi cheyyalemu. Aambothu varshaanni yelaa bharistundo alaa manam kudaa ee baanaalani konthasepu vahinchaali" annaadu. Taruvaata Raamudu murchapoyi kindhapaddaadu. Orchukuni nilabadda Lakshmanudu Raamudi vanka chusi yedustu "Ye mahaanubhaavudini yevvaru yuddha bhoomi lo nigrahinchalero, yevaru Viswaamitrudi daggara dhanurvedaanni upadesam pondhaado, ye mahaanubhaavudu bhaaryani vidipinchukovataaniki Lankaa pattanam cherukunnaado, atuvanti Raamdu ivaala naagaastra bandhanam cheta kattabadi, utsaahamu upasaminchi, bhoomi meeda padi praanamulu vidichipettaadu" ani anukunnaadu.


Taruvaata Lakshmanudu kudaa kindha padipoyaadu. Raamudu pattukunna kodandam chetilonundi vadulu ayipoyi dooramgaa padipoyindi. RaamaLakshmanula veella chivari bhaagaala nundi sareeram anthaa angulam chotu lekundaa Indrajit baanaala tho kotti, "Mee valana naa tandri yenno raatrulu paanpu meeda nidrapokundaa atu itu dorlaadu. Ye RaamaLakshmanula valla ee Lankaa pattanam peedimpabadutundo, ye RaamaLakshmanula valla maa tandri nidrapoledo, atuvanti vaari praanaalu poyedaaka kotti naa tandri runam teerchukuntaanu" ani vaari marmasthaanaalanu guri chusi vajramulavanti baanaalatho kottaadu.
 
Appudu Raamudu mellagaa baahya smrutini kudaa kolpoyi bhoomi meeda origipoyaadu. Lakshmanudu kudaa origipoyaadu. Alaa RaamaLakshmanulu padipogaane chuttu unna vaanara naayakulu akkadiki vacchaaru. Appudu Indrajit Hanumani, Rushabhudini, Vegadarsini, Vibheeshanudini, Sushenudini, Gandhamaadhanudini baanaalatho kotti, vaanara sainyam anthatini kalachi vesaadu. Aa samayamlo vaanarulu yetu veltunnaaro, yevari meeda nunchi daatutunnaaro, yevarini tokkutunnaaro, yevarni eedchestunnaaro ani chudakundaa dikkulu patti paaripoyaaru.


RaamaLakshmanulu praanaalu vidichipettaaru ani Sugreevudu dukkhitudai unnadu. Appudu Vibheeshanudu akkadiki vacchi "Naayanaa Sugreevaa! Anni velalaa andariki yuddhamlo jayamu kalugutundi anukovataaniki veeluledu. Yenthativaarikainaa pramaadam vastundi. Nuvvu ee paristhitulalo mohaanni pondhakudadu. Ee samayamlo nuvvu sokaanni pondhitey cheyyavalasina pani sphuranaki raadu. Avatala vaallu iddaru pramaadakaramaina sthithi lo padipoyi unnaaru. Vaaliddariki telivi vacchindaa, manam rakshinchabaddatte. Vaaliddariki telivi raakapothe maniddaramu naasanam ayinatte. RaamaLakshmanula sareeramlo kaanthi taggaledu. Angulam mera kudaa vidichipettakundaa baanaalatho kottesinaa tattukogaligina balamu, veeryamu, prakaasamu, sakti, manodhairyamu vaallaki unnaayi" ani cheppi, paaripotunna vaanara sainyaanni venakki teesukuraavataaniki vellaadu.

Konthasepatiki Vibheeshanudu aa sainyam tho tirigi vacchaadu. Appatiki RaamaLakshmanulu kindhapadipoye unnaaru. Parvataala nundi selayellu pravahinchinattu Indrajit baanaalu pettina prati randram nundi raktam yerulai pravahinchatam valana vaalla sareeraalu neerasinchipoyaayi. Appatidaakaa Sugreevudiki dhairyam cheppina Vibheeshanudu aa paristhiti chusi edchi "Nenu ee Raamudi meeda, Lakshmanudi meedaa aasa pettukunnaanu. RaamaLakshmanulani aasrayiste naaku raajyam labhistundi anukunnaanu. Kaani ee RaamaLakshmanule yuddhamlo nihatulaipoyaaru. Inka naaku yevaru dikku.
 
Maa annayya nannu vidichipettadu. Naaku lokam lo yekkadaa rakshana dorakadu. Nenu duradrushtavantudini" ani baadhapaddaadu.


Vibheeshanudu alaa maatlaadesariki appativaraku akkada nilabadda vaanara sainyam paaripovatam modalettindi. Appudu Angadhudu akkadiki vacchi "Intha asahyamgaa, intha siggulekundaa vaanara sainyam yenduku paaripotundi" ani adigaadu. Appudu vaallu "Memu RaamaLakshmanulu padipoyaaru ani paaripovatledu. Yekkadainaa Indrajit vastaademo ani paaripotunnaamu" annaaru. Ilaa paaripovatam chaalaa bhayankara vishayam. Dayachesi meerandaru venakki randi ani aa vaanara sainyaanni venakki teesukocchaadu.

Aa samayamlone Indrajit Lankaa nagaraaniki cherukuni Raavanuditho "Tandrigaaru, meeru inka bengapadavalasina avasram ledu. Narulaina RaamaLakshmanulani nenu samharinchaanu. Nenu nirminchina naagaastra bandhanam cheta aa iddaru yuddha bhoomilo padipoyi unnaaru. Vaalla sareeramlonunchi raktam yerulai paarutundi. Vaalliddaru maraninchaaru. Inka meeru prasaanthamgaa undandi" annaadu.

Ee maata vinagaane Raavanudu apaaramaina santhoshaanni pondi akkadunna bhatulani pilichi, "Yuddhaaniki vacchina RaamaLakshmanulu iddaru naa kumaarudaina Indrajit cheta samharinchabaddaaru, ani Lankalo chaatimpu veyinchandi. Lanka anthaa toranaalu kattandi, bherilu mroginchandi. Andaru santoshinchettu pedda utsavam cheyyandi" ani aagnyaapinchaadu.

Taruvaata akkada unna raakshasa sthrilani pilichi, "Meeru okasaari Ashokavanam lo unna Sita daggariki vellandi. Sitani pushpaka vimaanam yekkinchi yuddhabhoomiki teesukellandi. Aa yuddha bhoomi lo maraninchina RaamaLakshmanulani Sita chustundi. Inka yelaago naa bharta maraninchaadu kadaa, inka Raamudi meeda yenduku aasa" ani Lankaki vacchi alankaaram chesukuntundi. Manchi cheera kattukuni sarvaalankaarabhushita ayyi naa paanpu cherutundi. Tondaragaa velli chupinchandi" annaadu.
 
Yuddha bhoomilo raakshasulu utsaaham tho ganthulu vestu, kekalu vestu aanandamgaa unnaaru. Vaanarulandaru chaalaa nirutsaahamtho, deenamgaa nilchuni unnaaru. Appudu aa Raakshasulu Sitammani yuddha bhoomiki teesukuvelli, akkada padipoyi unna RaamaLakshmanulani chupinchaaru. Sitamma kindhaki chudagaa, mullu vippina pandi yelaa untundo, alaa baanaala cheta kottabadina RaamaLakshmanulu unnaaru. RaamaLakshmanulu iddaru maraninchaaru anukuni gundelu baadukuni edchindi.


Appudu Sitamma "Nenu puttintlo unnappudu Mahaa gnyaanulu ayina jyotishyulu naa paadaalani chusi "Amma! Nee paadaalalo padmaalu unnaayi. Ye sthri arikaallalo padmaalu untaayo aame tana bharta tho paatu simhaasanam meeda kurchuni mahaaraanigaa pattaabhishekham chesukuntundi" annaaru. Kaani vaaru cheppina maatalanni asatyaalu ayyaayi. Chinnatanam lo maa tandrigaari pakkana kurchuni unte daivagnyulaina vaaru maa intiki yekkuvagaa vastundevaaru. Appudu vaallu naa saamudrika lakshanaalu chusi "Tala meeda ventrukalu chaalaa mettagaa, ottugaa, nallagaa unnatuvanti sthri eeme. Kanubommalu kalavani sthri eeme. Pikkalu gundramgaa undi, vaati meeda ventrukalu leni sthri eeme. Dantamula madhyalo khaalilu leni sthri eeme kanuka eeme ayidotanaanni poornamgaa pondutundi. Mahaanubhaavudaina vaadini bhartagaa pondutundi" ani cheppaaru. Kaani avanni abaddhaalu ayipoyaayi. Naa vella meeda unde gurtulu, netramulu, chetulu, paadaalu, todalu gundramgaa samaanamgaa undevi. Naa gollu yerrati kaantitho undevi. Alaa undatam valana nenu poornamaina ayidotanaanni pondutaanu ani maa intikocchina jyotishyulu cheppevaaru.
 
Raamaa! Raavanudu nannu apaharinchaaka Dandakaaranyam anthaa vetikaavu. Hanumani pampinchaavu. Naakosam samudraaniki setuvu katti, daati vacchaavu. Chivariki yuddhamlo Indrajit maaya valla maraninchaavu. Yentha aascharyam Raama. Neeku Brahmastram telusu. Brahmasironaamakaastram telusu. Vaarunaastram, aagneyaastram telusu. Inni astramulu telisina ninnu, okkadu kevalam maayatho kanapadakundaa kottina baanamulaku sareeram vadilesaavu. Nuvvu maraninchaavu ani vini Kousalyaa devi, itarulu bratukutaaraa. Ayodhya Ayodhyalaa untundaa. Nuvvu inni kastaalu padataaniki, ardhaantaramgaa sareeram vidichipettataaniki nannu pelli chesukunnaavaa. Nuvvu nannu chesukokapothe baagundedhemo" ani Sitamma yedustunte Pushpakam lo unna Trijata chudalekapoyindi. Appudu Trijata "Yedavaku Sitamma. RaamaLakshmanulu maraninchaledu. Vaallu idaru sajeevamgaa unnaaru. Nenu ninnu odaarchataaniki cheppatamledu. Ilaa cheppataaniki oka balamaina kaaranam undi. Bharta maraninchina sthri ee pushpaka vimaanam yekkite idi paiki yegaradu. Nuvvu pushpakam loki yekkagaa idi aakaasamlo nilabadindi ante, nuvvu soubhaagyavatigaa unnaavu ani ardham.


Yodhudaina vaadu nijamga sareeraanni vidichipedite sainyaalu ilaa nilabadavu. Yevari maanaana vaallu vellipotuntaaru. RaamaLakshmanula mukhaalalo kaanti yemaatram taggaledu. Koddisepu murchapoyaaru, anthey. Koddhi kaalam lo Raavanudi padi talakaayalu padipoyi ide Pushpakam lo Raamuditho kalisi nuvvu Ayodhyaki vellipotaavu. Ye raakshasa sthriki naameeda leni prema nee okkadaanike yenduku antaavemo. Ninnu ikkadiki teesukocchina daggaranundi nee pravartana chustunnaanu. Nee pravartana cheta, nee bharta ante neeku unna prema cheta, naaku nuvvante vipareetamaina prema yerpadindi. Andukani neekeppudu manchi cheyyaalani chustuntaanu. Amma! Inthaka mundu yeppudu nenu abaddham cheppaledu. Ika mundu kudaa abaddhaalu cheppanu. Raamalakshmanulu jeevinchi unnaaru ani nenu cheppinadi parama satyam. Nuvvu benga pettukoku talli" ani cheppindi.

Taruvaata aa pushpaka vimaanaanni Ashoka vanaaniki teesukelli dimpesaaru.
 
Inthalo Raamudu mellagaa teerukuni yedurugaa murchapoyina Lakshmanudini chusi "Okavela Lakshmanudi praanaalu dakkakapothe, nenokkadine bratikite, Sita naaku dakkinaa aa bratuku naakenduku. Ye lokamlonainaa vetikite Sita vanti bhaarya dorakacchu. Kaani Lakshmanudi laanti tammudu dorakadu. Kaartaveeryaarjunudu (Eeyana okasaari Raavanudini oodinchi cherasaalalo bandhinchaadu. Aayanaki 1000 chetulu undevi) okesaari 500 baanaalani prayogam chesevaadu. Anthakannaa yekkuva baanaalani prayoginchagala sakti Lakshmanudiki undi. Naakosam yuddhaaniki vacchi Lakshmanudu ilaa padipothe naaku inka Sita yenduku. Naaku ee jeevitam akkharaledu" ani Raamudu baadhapaddaadu.


Appudaayana Sugreevudini pilichi "Sugreevaa! Ippativaraku nuvvu naaku chesina upakaaram chaalu. Lakshmanudini ilaa chustu nenu bratakanu. Nenu sareeraanni vadilestaanu. Idi telisaaka Raavanudu ninnu vidichipettadu. Andukani nuvvu nee sainyaanni teesukuni setuvu daati venakki vellipo. Jaambavanta, Hanuma, Angadha, meerandaru naaku mahopakaaram chesaaru. Meerandaru vellipondi. Nenu oka vishayaanike siggupadutunnaanu. Vibheeshanudiki Lankaa raajyam istaanu ani pratignya chesaanu. Ippudadi asatya vaakku ayyindi. Asatya vaakyam naa notinundi dorlindi ani nenu baadhapadutunnaanu" annaadu.

Appudu Sugreevudu "Vibheeshana! Nuvvu vaanaraalani teesukuni Kishkinda ki vellu. Nenu Raavana samhaaram chesi Sitammani teesukostaanu. Sushena! Veellu murchapoyi unnaaru. Inkaa veella praanaalu poledu. Tondaragaa veellani Kishkindhaki teesukupo" annaadu.
 
Appudu Sushenudu "Poorvakaalamlo devatalaki Raakshasulaki goppa yuddham jarigindi. Aa yuddhamlo raakshasulu devatalani viseshamaina astraalatho baadhinchaaru. Yendaro devatalu praanaalu vidichipedutunte, sareeraalu debbatintunte, devaguruvaina Bruhaspati Visalyakarini, Sanjeevakarani, Sandhaanakarini ane oushadhaalu kaligina mokkala rasam pindi vaasana chupiste aa devatalandaru malli jeevinchaaru. Prastutam avi paala samudramlo unde rendu parvata sikharaala meeda unnaayi. Manadaggara unna vaanara sainyamlo Hanuma, Sampaati, Rushabhudu, Neeludu modalaguvaaru maatrame velli aa Oushadhaalani gurtupattagalaru. Vaatini teesukuvacchi Raamudiki, Lakshmanudiki vaasana chupiste, vaaru jeevinche avakaasam untundi" annaadu.


Sushenudu cheppina prakaaram veldaama ani vaaru anukuntundagaa akkada oka goppa naadam vinapadindi. Yekkadidi ee dhwani ani andaru aa samudram vaipu chudagaa, bramhaandamaina kaanthitho, rekkalu allarustu oka mahaa swaroopam vastundi. Adi vastunnappudu daani kaanthi cheta, vegam cheta, samudrapu odduna unna konni vela vrukshaalu nelana padipoyaayi. Kaanthivantamaina swaroopam tho garutmantudu vacchi akkada nilabaddaadu. Aayanani chudagaane andaru aascharyapoyi namaskarinchaaru. Appativaraku RaamaLakshmanulani gattigaa pattukuni unna naagamulu Garutmantudu vacchi akkada vaalagaane vaallani vidichipetti paaripoyaayi. Naagamulu vidichipettagaane RaamaLakshmanulu swasthatha pondhi paiki lechaaru. Inthakamundu Raamudiki yentha balam undedo, yetuvanti paraakramam undedo, yetuvanti buddhi undedo, yetuvanti tejassu undedo, vaatiki rendinthalu pondaadu. Vaalla onti meeda unna gaayaalu anni maanipoyaayi.
 
Appudu Garutmantudu "Naayanaa Raamaa! Ikameeda nuvvu chaalaa jaagrattagaa undu. Kadruva santaanamaina bhayankaramaina koralunna paamulanu tana maaya cheta Indrajit baanamulugaa maarchukunnaadu. Ee naagapasam nundi Devendrudu kudaa vidipinchukoledu. Yaksha, gandharva, kinnerulu andaru kalisi ikkadiki vacchinaa ee naagapaasaalani vidadeeyaleru. Idi kevalam nannu chusi maatrame vidipadutundi" annaadu.


Appudu Raamudu "Meeru yevaru" ani adigaadu.

Garutmanthudu annaadu "Nenu Garutmantudini. Nenu yenduku vacchaanu ani ippudu adagaku. Neeku naaku oka goppa sneham undi. Neeku naaku unna anubandhamemito yuddham ayyaaka chebutaanu. Ippudu cheppatam kudardu, nuvvu nannu adaganuu kudadu. Koddhikaalamlone ee Lankalo vruddhulu, baaluru tappa opikunna raakshasudu yevvadu undakundaa nuvvu kottesi Sitamma ni pondutaavu. Mari nenu bayaluderataniki naaku anumatini kataakshinchu Raamaa" annaadu.

Raamudu "chaalaa santosham, meeru vellirandi" annaadu.

Garutmantudu yelaa vacchaado alaa tana bangaaru rekkalani upukuntu samudram meedanundi vellipoyaadu.

Rettimpu utsaahamtho, balamtho unna RaamaLakshmanulani chudagaane akkadunna vaanarulu andaru aanandamtho bherilu mroginchaaru. Kuppigantulu vesaaru. Paatalu paadaaru. Pedda pedda kekalu vesaaru. Lopala santoshamgaa kurchuni unna Raavanudiki ee kekalu vinapadi "Yemi jarigindo chudandi" annaadu. Appudu akkadunna raakshasulu praasaadam meedaki yekki chusesariki, rendu yenugulu snaanam chesi vacchi nilabaddattu RaamaLakshmanulu nilabadi unnaaru. Vaallu ventane chusina vishayaanni Raavanudiki cheppaaru. Aa maata vinna Raavanudu modata aascharyaanni pondhi taruvaata aagrahamtho ugipoyaadu.

Appudu Raavanudu Dhumraakshudu ane raakshasudini pilichi "Nuvvu ventane velli Raamudini, Lakshmanudini, Sugreevudini samharinchi teesukuraa. Neekannaa bandhuvu naaku ledu. Nuvvu apaaramaina souryam unnavaadivi. Neeku kaavalasinantha sainyaanni teesukuni vellu" annaadu.
 
Appudu aa Dhumraakshudu paschima dwaaram gundaa bayatiki vellaadu. Aayana alaa bayatiki vellagaane aakaasam nundi ooka megham vacchi raktaanni varshinchindi. Aakaasamlo tirugutunna okoa graddha vaadi radham meeda vaalindi. Raktam tho tadisipoyina oka tellati mondem suryamandalamlo nunchi vacchi vaadi radham mundu padindi. Inni apasakunaalu kanapadinaa aa Dhumraakshudu yuddhaaniki vellaadu.


Aa Dhumraakshudu tana baanamulatho vaanarulani kotti vaalla sareeraalani cheelchestunnaadu. Appudu Hanumanthudu oka pedda silani pekalinchi parugu paruguna vacchi daanini Dhumraakshudi meedaki visiresaadu. Hanuma vesina silani gamaninchina Dhumraakshudu aa radham nunchi bayatiki dukesaadu. Aa radham tuttuniyalu ayipoyindi. Taruvaata aa Dhumraakshudu konni baanamulatho Hanumanthudini kottaadu. Ventane Hanumanthudu oka parvata sikharaanni peeki aa Dhumraakshudi meeda vesaadu. Nujju nujju ayipoyina aa Dhumraakshudu maraninchaadu.

Tarvaata Raavanudu Vajradanshtrudu ane raakshasudini yuddhaaniki pampaadu. Appudaayana sainyam tho kalisi dakshina dwaaramgundaa bayatiki vacchaadu. Aa Vajradanshtrudu bayatiki raagaane aranyamlo unna nakkalu arichaayi. Anni mrugaalu yedchaayi. Aa Vajradanshtrudu okesaari 7-8 baanaalani prayoginchevaadu. Anni vaipulaki baanaalani prayogam chesi vaanaramulani kottaadu. Inka veedini upekshinchi laabham ledani Angadhudu oka pedda vrukshaanni pattukocchi Vajradanshtrudini kottaboyaadu. Kaani aa vrukshaanni tana baanamula cheta Vajradanshtrudu narikesaadu. Taruvaata Angadhudu oka pedda parvataanni visireste, aa debbaki vaadi radham mukkalaipoyindi. Malli Angadhudu oka parvata sikharaanni pattukocchi visiresariki atadu kindhapadi maraninchaadu.
 
Ee saari Raavanudu Akampanudu ane raakshasudini pampaadu. Aa Akampanudu yuddhaaniki vastundagaa aayana yedama kannu adirindi. Akaaranamgaa vaadi gonthu bongurupoyindi. Pakshulu, mrugaalu aayana chuttu tirugutu deenamgaa yedustunnaayi. Yettupallaalu leni maargam lo veltunna gurraalu totru padi mokaalla meeda kindapadi lechaayi.Ee Akampanudu kudaa paschima dwaaram gundaane bayatiki vellaadu. Aayana konthasepu bhayankaramaina yuddham chesi vaanaraalani kottaadu. Taruvaata Hanumanthudu aayana meedaki oka parvataanni visaragaa daanni mukkalu chesaadu. Tarvaata Hanumanthudu oka pedda chettuni visaragaa 14 baanaalatho kotti baddalu chesaadu. Aa tarvaata Hanumanthudu inkoka pedda chettuni pattukuni parigettukuntu vastu, daarilo unna Raakshasulani kottukuntu, yenugulani yedama chetto visirestu mahaa roudraroopamtho aa chettuni pattukelli Akampanudini kottaadu. Aa debbaki vaadu chanipoyaadu.


Appudu Raavanudu tana sarvasainyaadhikaari ayina Prahasthudini pilichi, "Prahastaa! Yuddham chaalaa teevramgaa undhi. Ippudu nenu vellaali, Kumbhakarnudu vellaali, Nikumbhudu vellaali, lekapothe tattulyamaina paraakramam unna nuvvu vellaali. Vellina vaadu tirigi raavatamledu. Ippudu kaani nuvvu velite yuddham cheddaamu. Manam yuddham cheyyalemu ani nuvvu ante yuddham aapeddaam" annaadu.

Appudu Prahasthudu "Meeru ee maata anthakamundu okasarri sabhalo adigaaru. Appudu konthamandi "Sitammani iccheyyandi" annaaru. Meeru appude ivvaledu. Ippudu yuddham aapatamemitandi. Yagnyamlo vesina darbhalaa velli padipovataaniki siddhamgaa unnaanu. Ippudu nannu vellamanaa mee uddessam" annaadu.

Appudu Raavanudu "Prahastha! Nee kantham gattidi. Nuvvu yuddhaaniki velli gattigaa aruvu. Vaanarulaki yuddham cheyyatam raadu. Vaallu chapalabuddhulu. Nuvvu gattigaa ariste anni vaanaraalu paaripotaayi. Appudu yuddha bhoomilo okka RaamaLakshmanulu tappa yevaru undaru. Appudu nuvvu vaallani sunaayaasamgaa kotteyyacchu" annaadu.
 
Appudu Prahasthudu Raavanudiki pradakshina chesi, radhaaniki pradakshina chesi, konni lakshala sainyamtho yuddhaaniki vellaadu. Eeyanaki kudaa anekamaina apasakunaalu kanapaddaayi. Eeyana kudaa migataavaalla laagaane vaatini lekkacheyyakundaa toorpu dwaaramgundaa munduku vellaadu.


Appudu Prahasthudiki Neeludiki yuddham jarigindi. Prahastudu chaalaa goppa yuddham chesi yendaro vaanaraalani champaadu. Prahasthudu Neeludi meeda baanaalani prayogiste, aambotu meeda varsham padite, adi yentha santoshamgaa untundo, Neeludu kudaa aa baanaalu padutunte santoshamgaa unnaadu. Neeludu oka cettuni pekalinchi Prahasthudi radhaanni kottaadu. Appudaa radham padipoyindi. Tarvata aayana oka pedda saala vrukshamtho Prahastudi gurraalani kottaadu. Aa tarvaata oka silani teesukocchi Prahasthudi meeda padesaadu. Daantho aa Prahastudu kudaa maraninchaadu.

Prahasthudu maraninchaadu anna vaartha vinna Raavanudu udvignatani pondi, tana sainyam anthatini pilichi "Ippudu nene yuddhaaniki veltunnaanu. Nenu bayatiki vellaaka vaanaraalu lopalaki raavacchu. Andukani meerandaru jaagratta vahinchi koti sikharamula meeda nilabadandi" ani cheppi radham yekki, sainyaanni teesukuni yuddhaaniki vellaadu.

Raamudanthati vaadu kudaa yuddha bhoomi loki vastunna Raavanudini chusi "Mitta madhyaanam vela Suryudini chuste spastamgaa kanapadakundaa aayana tejassu cheta kallu adirinattu, eeyanani chuste kudaa kallu adurutunnaayi. Yevaru ee vastunnavaadu" ani aascharyapoyi, vastunnavaadu yevaru ani Vibheeshanudini adigaadu.
 
Vibheeshanudu annaadu "Raamaa! Aa yenugu meeda vastunnavaadu Akampanudu (chanipoyinavaadu kudaa Akampanude, veedu veroka Akampanudu). Vaadidi saamaanyamaina yuddham kaadu. Vaadini kaneesam parvata sikharaalatho kottaali. Lekapothe vaadiki istam undadu. Aayana pakkana radhamlo vastunnavaadu Indrajit. Vaadi radham yagnyamlo nunchi bayatiki vastundi. Simhamulu punchina radham meeda vastaadu. Ee pakkana, Mahendra parvatam, Vindhya parvatam yentha sareeraalatho untaayo, yentha dhairyam tho untaayo, anthati dhairyamu, sareeramu unna Atikaayudu vastunnaadu. Parvata sikharam kadilivastunda annattugaa unna aa yenugu meeda vastunnavaadu Mahodharudu. Akkada oka gurram yekki paasamu pattukuni vastunnavaadu Pisaachudu. Vaadu ariveerabhayankarudu. Atupakka Vrushabham yekki chetilo sulam pattukuni vastunnavaadu Trisiraskudu. Vaadu mahaa ghoramaina yuddham chestaadu. Atupakka tana dhwajaaniki sarpaanni gurtugaa pettukuni, dhanussu pattukuni vastunnavaadu Kumbhudu. Alaage parvataalani gulakaraallagaa visaragala baahu paraakramam unnavaadu aa pakane vastunnaadu. Vaadi peru Naraanthakudu. Bhojanam cheyyatam andariki yentha santoshamo, yuddham cheyyatam antha santoshamgaa undevadu Nikumbhudu.


Adigo akkada padi talakaayalatho, iravai chetulatho, kireetaalu vesukuni, kundalaalu pettukuni, bramhaandamaina parvatam laanti bheekara kaayam kaliginavaadu, Mahendrudu, Yamudu, devatalu modalainavaarini yuddhamlo parugulu teeyinchinavaadu, andarini saasinchagalavaadu, yevari peru chepte lokaalanni yedustaayo atuvanti Raavanudu aa yenugu meeda vastunnaadu.
 
Appudu Raamudu Raavanudini chusi "Yemi tejassu, yemi kaanthi, yemi swaroopam, yemi paraakramam. Mitta madhyaanam suryudilaa prakaasistunnaadu. Ippativaraku nenu devatalalo kaani, yakshulalo kaani, gandharvulalo kaani intha tejassu kaliginavaadini chudaledu. Kaani innaallaku Raavanudini chuse adrushtam kaligindi. Inka veedu tirigi intiki velladu. Yevaritho yuddham cheyyaalani chustunnano, atuvantivaadu ivaala yuddha bhoomi loki vacchaadu" ani santoshamgaa dhanussuni chetitho pattukuni tankaaram chesaadu.


Raavanudini chudagaane Sugreevudu oka pedda parvata sikharaanni pekalinchi gabagabaa velli Raavanudi meeda padesaadu. Tana meedaki vastunna aa parvata sikharaanni Raavanudu ardhachandraakaara baanaalatho tuttuniyalu chesi, bangaaru konalu kaligina baanaalatho Sugreevudi gundello kottaadu. Aa debbaki bhoomi lo nunchi jalam paiki vacchinattu Sugreevudi gundellonunchi raktam paiki vacchindi. Anthati Sugreevudu kudaa gattigaa arustu kindhapadi murchapoyaadu. Tadanantharam Gavaakshudu, Sushenudu, Rushabhudu, Naludu modalaina vaanara veerulandari meedaa 4,6,8,12 baanaalu yekakaalam lo vidichipetti vaalla marmasthaanaala meeda kottaadu. Vaallandaru kindha padipoyaaru.

Vaanara veerulu andarini Raavanudu kottestunnaadu ani Hanumanthudu gaba gabaa vacchi Raavanudi radham mundu nilabadi kudi cheyyi biginchi "Raavanaa! Neeku Brahma varaalu unnaayani midisipadaku. Sitammani apaharinchaavu. Naa pidikili guddu chetha neeloni jeevaatmani paiki pampinchestaanu raa" annaadu.

Appudu Raavanudu "Nuvvintha monagaadivaite adi chaalaa goppa vishayame. Nannu guddu chustaanu" annaadu.

Hanumanthudu tana pidikili biginchi, Raavanudi sirasu meeda oka guddu guddaadu. Aa debbaki Raavanudu spruha tappinattu ayyi atu itu tuli, "Ahaa! Yemi guddu guddaavuraa...cheste nee laanti vaaditho yuddham cheyaali" annaadu.
 
Appudu Raavanudu tana kudi chetini biginchi, Hanuma vakshasthalam meeda oka guddu guddaadu. Aa debbaki Hanumanthudu gira giraa tirigi nettturu kakkutu nela meeda padipoyaadu.


Appudu sarvasainyaadhikaari ayina Neeludu cheema antha rupaanni pondi Raavanudini baagaa visiginchaadu. Raavanudu baanaala madhyanundi tappinchukuntu velli aayana kireetam meedaki duki, akkadanundi kindaki duki, aayana chevulu korikaadu. Taruvaata aayana buggalu korikaadu. Taruvaata aayana laalchee lo duraadu. Atu itu paakuthu naanaa allari pettaadu. Appudu Raavanudu aagneyaastraanni Neeludi meedaki abhimantrinchi vadilaadu. Appudu astram mantalu kakkutu Neeludi meeda padipoyindi. Adrushtavasaattu Neeludu agni saktiki janminchinavaadu kanuka aa mantalani tattukogaligaadu. Kaani spruha kolpoyi netturu kakkutu nela meeda padipoyaadu.

Inka Raavanudini upekshinchakudadu ani anukuni Raamudu munduku veltundagaa, Lakshmanudu Raamudi paadaalu patttukuni "Annayya, nuvvu vellakudadu. Ituvanti vaaditho yuddham cheyyataaniki nuvvu velite memanthaa yenduku. Nenu veltaanu. Nannu aaseervadinchu" annaadu.

Appudu Raamudu "Naayanaa! Vacchinavaadu saamaanyudu kaadu. Vaadu vesina baanaalani nigrahistu, nee baanamulatho vaadi marmasthaanamulayandu guri chusi kodutu Raavanudini noppinchu. Lopala mantraalani mananam chesukuntu vellu" ani cheppaadu.

"Dushtaatmudivai maa vadinani apaharinchaavu. Ippudu yuddha bhoomilo kanapaddaavu kanuka nuvvu ika intiki velle samasya ledu" ani cheppi Lakshmanudi Raavanudi meeda baanamulanu prayoginchaadu. Lakshmanudu vesina baanamulanu Raavanudu daarilone samhaaram chesi, taanu konni baanamulanu prayoginchaadu. Raavanudu vesina baanamulanu Lakshmanudu nigrahinchaadu. Ika Lakshmanudini upekshinchakudadu ani Raavanudu bhaavinchi, Brahmagaaru icchina sakti (Ee astram yevarimeedannaa prayogiste inka vaallu maraninchavalasinde) ane bhayankaramaina aayudhaanni abhimantrinchi aayana meeda vesaadu.
 
Lakshmanudu daani meedaki vesina anekamaina baanamulanu kudaa adi nigrahinchukuntu vacchi aayana vakshasthalam meeda padindi. Appudu Lakshmanudu "Nenu Vishnu amsa" ani smarinchaadu. Ayinaa aa baanamu yokka debbaki Lakshmanudu spruha kolpoyi nela meeda padipoyaadu.


Ventane Raavanudu Lakshmanudini tana radhamlo Lankaki teesukuveldaamani anukuni, parugu paruguna vacchi tana 20 chetulatho Lakshmanudini yettaboyaadu. Aa chetulatho Meru parvataanni, Mandara parvataanni yettina Raavanudu. aa chetulatho Himavat parvataaniki kadipina Raavanudu ivaala aa chetulatho Lakshmanudini yettalekapoyaadu (Lakshmanudu padipoyemundu, nenu vishnuvu amsani anukuni padipoyaadu kanuka Raavanudu yettalekapoyaadu). Inthalo Hanumanthudu murcha nundi terukuni chusesariki, Raavanudu radham digi Lakshmanudini paiki yettataaniki prayatnistu kanapaddaadu. Appudu Hanumanthudiki yekkadaleni kopam vacchi "Nee dikkumaalina chetulatho Lakshmanudini muttukuni, yetti teesuku podaamanukuntunnaavaa" anukuni, parugu paruguna vacchi tana kudi chetto Raavanudi vakshasthalam meeda okka potu podichaadu. Aa debbaki Raavanudi chevula nundi, mukku nundi, kanugudla pakkanundi kudaa raktam kaari, mokaalla meeda kindhaki padipoyi, malli spruhaloki vacchi gabagabaa tana radham loki velli kurchundipoyaadu.

Appudu Lakshmanudini Hanumanthudu paramabhaktitho, rakshinchukovaalane bhaavanatho muttukunesariki aayana dudipinjalaa paiki legisipoyaadu. Lakshmanudini teesukelli Raamudiki appaginchaaru. Ventane Lakshmanudu spruhani pondi "Brahmagaari saktini naa meedaki praginchaadu annayyaa. Appudu nenu Vishnu amsani smarinchaanu. Naaku ye upadravam ledu" annaadu.

Lakshmanudu maatalu vinna Raamudu krodha parvasudai gabagabaa adugulu vesukuntu yuddhaaniki bayaluderaadu. Ventane Hanumanthudu vacchi "Swami! Ye vidhamgaa ayite Sri Mahaa Vihnuvu Garutmantudi meeda kurchuni yuddham chestaado, alaa meeru naa veepu meeda kurchuni yuddham cheyyandi.
 
Aa Raavanudu radhamlo kurchunte meeru nela meeda nilabadi yuddham cheyyatamemiti swaami. Naa meeda kurchuni yuddham cheyyandi" annaadu.


Appudu Raamudu Hanuma meeda kurchuni yuddhaaniki velli " Duraatmudaa, aachaara bharashtudaa, Para sthrini apaharinchinavaadaa, ee roju nuvvu anthahpuraaniki vellavu. Ivaala nee paditalakaayalani kottestaanu" ani Raamudu chebutundagaa, Raavanudu viseshamaina baana paramparani Hanumanthudi meeda kuripinchaadu. Aa baanapu debbalaki Hanumanthudi sareeram anthaa netturu varadalai kaaripotundi. Alaa unna Hanumani chusina Raamudiki pattaraani kopam vacchi, ardhachandraakaara baanamulu, naaraacha baanamulu, vankaralu leni baanamulu Raavanudi meeda prayoginchaadu.

Avi baanaala, leka merupulaa ani Raavanudu aascharyamgaa chustundagaa, aa baana paramparaki Raavanudi gurraalu padipoyaayi. Saaradhi chanipoyaadu. Dhwajam padipoyindi. Chakraalu udipoyaayi. Raavanudu tuli bhoomi meeda nilabaddaadu. Aa Raavanudi chetilo kodandamu, khadgam unnaayi. Appudu Raamudu Raavanudi bhujamloki baanaalu kottaadu. Kodandaanni baanalatho kotti virichesaadu. Aa khadgaanni kudaa virichesaadu. Aa Raavanudi anni marmasthaanaalani baanaalatho kottaadu. Aa debbalaki netturu varadalai kaaripoyindi. Taruvaata Raamudu baanalatho Raavanudi kireetaanni kodite adi dorli kinda padipoyindi. (Ee sargani makuta bhanga sarga antaaru).

Appudu Raamudu "Bhayankaramaina yuddham chesaavu Raavanaa. Nee khadgam virigipoyindi. Nee gurraalu chanipoyaayi. Ne saaradhi maraninchaadu. Nee dhwajam kindhapadipoyindi. Nee radham mukkalaipoyindi. Nee chetilo unna kodandam virigipoyindi. Nee kireetam kinda padipoyindi. Nee chetilo okka aayudham ledu. Ippativaraku naa vaallani padagotti baagaa alisipoyaavu. Nee kallallo bhayam kanapadutundi. Nee ontiki chemata pattindi. Ninnu vidichipedtunnaanu. Poyi ivaala raatri paduko, visraanti teesuko. Malli repu uttamamaina radhaanni yekku. Chetilo aayudhaanni pattukuni yuddhaaniki raa. Naa paraakramam yemito chudduvu kaani, ivaaltiki po" annaadu.
 
Raavanudu venakki tirigi Anthahpuraaniki vellipoyaaadu. Appudaayana mantrulandarini, sainyaanni pilichi, siggutho tala vanchukuni " Garutmantudu paamulani tinesinattu, yenugulu Simhamu cheta odinchabaddattu, ivaala nenu Raamudi baanaala cheta oodinchabaddaanu. Ivaala oka narudu na raajyaaniki vacchi, nannu kotti, champakundaa vadilesi, intiki velli visraanti teesukuni repu malli swastatha pondi, aayudhaanni pattukuni, radham yekki raa, chupistaanu naa paraakramam annaadu.


Okanaadu Brahmagaaru naatho "Nuvvu manushyula chetilo nasinchipoyaavu" annaaru. Aayana maata yadaardham avutundi. Aa Brahmagaari gurinchi tapassu chesinappudu deva, daanava, yaksha, gandharva, kinnera, kimpurushula chetullo maraninchakudadu ani korukunnaanu. Kaani manushyula chetilo maraninchakudadu ane varaanni nenu adagaledu. Naaku ippudu jnaapakam vastundi. Ikshwaaku vamsamlo Anaryudu (Raavanudu yuddham lo samharinchaadu) ani oka raaju undevaadu. Aayana nannu okanaadu "Orey Raakshasudaa, maa ikshwaaku vamsamlo okanaadu Raamudanevaadu janmistaadu. Aayana ninnu samharistaadu' ani sapinchaadu. Bahusaa aayane ivaala Ikshwaaku vamsalo Raamudigaa vacchi untaadu. Okanaadu parvatam meeda tapassu chesukunna Vedavatini anubhavinchaali ani prayatninchaanu. Aa Vedavati "Sthri kaaranam gaa nuvvu nasinchipotaavu" ani sapinchindi.
 
Bahusaa aa Vedavate Janaka mahaaraajuki kuturigaa Sitagaa puttindiraa. Nenu Sitani naa mrutyuvu kosame tecchipettukunnaanu. Okanaadu Kailaasa parvatam meeda Parvati devi nannu sapinchindi. Nandeeswarudu sapinchaadu (Nandeeswarudini chusi Raavanudu 'Kothi mukham vaadaa' ani helana cheste, aa vaanaraale nee kompa munchutaayiraa' ani Nandi annaadu). Nalakubarudi cheli ayina Rambha saapam phalistundi. Varunudi kumaarte ayina Punjikasthala saapam phalistundi. Ivanni nijam cheyyatam kosamani Raamudocchaadani nenu anukuntunnaanu.


Ayinaa nenu deva daanavulani odinchinavaadini. Nenu yevariki bhayapadanu. Sitani ivvanu. Meerandaru jaagrattagaa kota burujulu yekkandi. Praasaadaalu yekkandi. Nenu yevarni piliste vaallu raavaali, yuddhaniki vellaali. Inka maamulu vaallu yuddhaaniki panikiraaru. Naa tammudaina Kumbhakarnudu unnaadu. Vaadi yuddhaniki Indrudu modalaina vaalle hadalipotaaru. Vaadu monnane sabhaki vacchaadu. Ippudu nidrapotunnaadu. 6 nelalu nidrapotaadu, 6 nelalu tintaadu. Vaadini lepatam kashtame. Vaadu leste Raamudu yentha. Ventane velli Kumbhakarnudini lepi teesukurandi" annaadu.